Dogma 95 films in Het Ketelhuis, radicaal realisme terug op het witte doek
Wat is Dogma 95?
In het voorjaar van 1995, toevallig hetzelfde jaar dat de cinema honderd kaarsjes uitblies, werd Dogma 95 opgericht. Aan het roer stonden de Deense regisseurs Lars von Trier en Thomas Vinterberg. Ze stelden een manifest op met tien regels om het filmmaken terug te brengen tot de essentie, zonder technische trucjes of commerciële invloeden. Daarmee keerden ze zich af van de gestileerde en commerciële stijl van de mainstream cinema. De focus lag op puur acteerwerk, natuurlijke belichting, handcamera’s en het vermijden van genres en speciale effecten. Volgens henzelf was het een poging om de creatieve controle terug te geven aan de regisseur als kunstenaar, in plaats van aan de filmstudio. Het manifest groeide uit tot een invloedrijke filmstroming, waarbij filmmakers van over de hele wereld zich aansloten.
Dogma 95 in Het Ketelhuis
In de jaren daarna leverde de Dogma 95 beweging zo’n dertig rauwe, speelse en vaak provocerende films op. Dit zonder trucjes of opsmuk, maar met de nadruk op een goed verhaal en sterk acteerwerk. De eerste twee Dogma-films, Festen en The Idiots, worden inmiddels gezien als moderne klassiekers. Deze twee, plus nog twee andere, zijn vanaf 5 juni te zien bij Het Ketelhuis:
- Festen. De eerste officiële Dogma-film van Thomas Vinterberg. Tijdens een familiediner komen schokkende geheimen aan het licht.
- The Idiots. Lars von Trier’s controversiële film over een groep mensen die de grenzen van sociaal gedrag opzoeken.
- Italian For Beginners. Een lichtere, warme film over liefde en nieuwe kansen, met de charme van het Dogma-principe.
- Open Hearts. Een emotioneel verhaal over liefde, schuld en verlies, gemaakt door Susanne Bier.
Dogma 95 vandaag: terug van nooit weggeweest
Hoewel Dogma 95 als filmbeweging veel invloed had op onafhankelijke cinema en het debat over filmethiek aanwakkerde, kreeg de beweging ook kritiek. Het manifest zou te dogmatisch, inconsequent en soms pretentieus zijn. In 2002 werd het dan ook opgeheven, omdat Dogma 95 zelf een genre begon te worden, precies wat het eigenlijk wilde voorkomen. Toch blijft Dogma 95 invloedrijk als radicale poging om de filmkunst te vernieuwen. In 2019 presenteerden twee Nederlandse filmmakers een eigen versie, ‘Hollandse Dogma 19’, tijdens het Nederlands Film Festival. En in mei dit jaar werd de beweging opnieuw gelanceerd in Cannes, onder de naam Dogma 25. Een groep Deense en Zweedse makers, zoals May el-Toukhy en Isabella Eklöf, stelde een nieuw manifest op. Zij verzetten zich tegen de toenemende invloed van algoritmes en kunstmatige beelden in films.
Speciale filmvertoningen bij het Ketelhuis
Ben je op zoek naar bijzondere filmervaringen deze zomer? Dan is de Dogma 95 filmweek een aanrader. De hele maand juni kun je bij Het Ketelhuis vier Dogma 95 films zien. Na afloop is er alle ruimte om na te praten met een hapje of een drankje.